24 Şubat 2015 Salı

ZAZALAR

ZAZALAR Zazalar, Mittani-Hurri kimlikli görünüyor. MÖ 16. yüz yılda Yukarı Fırat ve Waşşukanî'den Kilikya'ya uzanan, Amed-Bingö... thumbnail 1 summary
ZAZALAR
Zazalar, Mittani-Hurri kimlikli görünüyor. MÖ 16. yüz yılda Yukarı Fırat ve Waşşukanî'den Kilikya'ya uzanan, Amed-Bingöl-Dersim-Malatya-Erzincan-Kayseri topraklarına yayılan Mitanniyi yabana atmayın.

Son Şupani/Keban arkeolojik kazılarında bölgenin devleti Şupani/Sophane Mitannili kral ve kraliçeler yönettiği tespitlidir.

Mitracılık sürecinde MÖ 1200 sonrası ‘Deniz Kavimleri’ istilası ile gelen Ermeni kabilelerin de aynı bölgeye yerleşimi ve bölge halkı ile karışımı var.

MÖ 8. yüz yılda Urartu Sophane/Şüpani bölgesinde batı başkentini Palu'ya kurmuştu. Bir çok da kale yaptı. Bölgede üç valisinin adlarını biliyoruz. Şupaniyi  garnizon olarak kullandı. Solhan üzerinden geçen Van yolu da Kral Menua'ya aittir.

Ayrıca bölgede MÖ 8. yy da Urartu ve Frig coğrafyasına yayılan Kimmerlere-İskitlere ait mezarlar bulunmuştur. Onların bölgeye yerleşikliği var.

Daha sonra MÖ 610'larda Medlerin ve daha sonra Pers ve Part aşiretlerinin kısmen bölgede görünümleri var.

Tıpkı "Anglo-saksonlar" gibi bölgede karma kültürlü halk toplulukları oluşmuştur. Fakat Mitanni kimliğinin Zaza oluşumunda baskın kalması ve Zazaların kendi kültürlerini koruması diğer Doğu Aryan; Med, Pers ve Partlar dan uzak kalışları ile doğru orantılıdır.

Ayrıca Bölge Büyük İskender sonrası (MÖ 330) Batı Aryan Medyası olarak sürekli kalmıştır. Bu bakımdan Selevkos ve Roma/Bizans süreci önemlidir. Çünkü bölge Sophane süreci sonrası (MÖ 260) Bizans-Ermeni yönetimini yaklaşık bin yıl yaşamıştır. Kürdistan coğrafyasında Doğu Aryan kültüre en uzak yer bu bölge olmuştur. Zazalar Doğu Aryan kimlikleri içinde korunmuştur.

Özellikle Fırat-Murat suyunun kuzeyi oldukça karışık kimliğe sahiptir. Çünkü bölge batı-doğu güzergâhı üzerinden Kafkasya derbendi ve İran yoluna açılır.

Dikkat edilirse Demir, Bakır, Gümüş ve Altın ve Tuz yatakları düz platoları nedeniyle bölge göçerler ve madenci halklar için (Başta Ermeniler) cazip olmuştur.

1 yorum

  1. Sugarboo extra long digital titanium styler
    This is made with one of titanium vs ceramic flat iron the many popular thaitanium fruit varieties available in the UK: Sweet Bonanza. This sweet flavor titanium max brings titanium necklace mens together delicious savoury titanium plate flat iron sweet

    YanıtlaSil